دیباچه: مدیر سینماتک خانه هنرمندان با تکذیب ارتباط برگزاری هفته فیلم ناصر تقوایی با درگذشت عباس کیارستمی گفت: «برنامه نمایش فیلم‌های ناصر تقوایی از ماه‌ها قبل چاپ شده بود و در دسترس مردم قرار گرفته بود. هفته فیلم مسعود کیمیایی هم پیش از برگزار شده بود. ما برای هفته فیلم در فصل بعد، مجموعه فیلم‌های پیتر بروک (کارگردان مُسن تیاتر و سینمای انگلستان) را نمایش می‌دهیم، اما نمایش فیلم‌های عباس کیارستمی به برنامه ما اضافه شد.»
به گزارش خبرنگار سینمایی
دیباچه، سینماتک خانه هنرمندان که سه سال از تاسیس آن می‌گذرد، مدتی‌ست که با نمایش فیلم‌های مهم سینمای ایران و دعوت از سازندگان این آثار، نقش مهمی در آشنایی بیشتر مخاطبان جدی‌تر سینما با جریان هنری جاری در سینمای ایران و جهان دارد. آن‌چه هفته گذشته در سینماتک خانه هنرمندان روی داد، آشنایی نسل جوان با مجموعه فیلم‌های فیلمسازی بود که میزانسن در سینمای ایران با او برای اولین بار تعریف شد اما بسیاری این برنامه را فارغ از تمام جنبه‌های مثبت آن، به نوعی تجلیل از ناصر تقوایی دانستند که پس از درگذشت ناگهانی و دردناک عباس کیارستمی ضرورت آن بیش از پیش احساس می‌شد. به همین مناسبت در گفت‌وگویی با کیوان کثیریان (مدیر سینما تک خانه هنرمندان) ضرورت‌های این محفل سینمایی و برنامه‌های آن را بررسی کرده‌ایم.
اساس کار سینماتکِ خانه هنرمندان چیست؟
سینماتک حدود سه سال است که راه‌اندازی شده است. زمانی که سینماتک خانه هنرمندان تاسیس شد؛ سینماتک موزه تعطیل بود و نمونه دیگری هم نداشتیم. سعی کردیم این سینماتک تا جایی که ممکن است با معیارهای استاندارد جهانی نزدیک باشد. هدف ما در ابتدا نمایش فیلم‌های کمتر دیده شده، فیلمهایی که در دسترس نیستند و فیلمهایی که امکان نمایش‌شان وجود نداشت، بود و این اتفاق هم تا حد زیادی افتاد.
فیلمهایی که پروانه نمایش نداشتند و یا فیلم‌های توقیفی چگونه در سینماتک نمایش داده می‌شود؟
قبل از نمایش برخی فیلم‌های ایرانی که به هر دلیل توقیف بودند ولی امکان نمایش‌شان در سینماتک وجود داشت و یا در دسترس نبودند؛ مجوز تک‌سیانس نمایش‌شان از سازمان سینمایی و اداره نظارت گرفته می‌شد.
برخی فیلمهایی که در دوسال اول در سینماتک نمایش داده شدند، بعدها در گروه هنر و تجربه اکران شدند و در سیانس‌های متعدد به نمایش درآمدند. در واقع سینماتک معرف این فیلم‌ها بود و به دیده شدن‌شان کمک کرد. کمی در این مورد صحبت کنید.
همین‌طور است. مثال های زیادی وجود دارند. فیلم «پرویز» تا قبل از آن توقیف بود یا فیلم‌های دیگر مثل «تابو»، «شش قرن و شش سال»، «پات»، «ممیرو»، «حق سکوت»، «چاله»، «فصل باران‌های موسمی و.... خیلی فیلم‌های داستانی و مستند نمایش اول‌شان را در سینماتک تجربه کرده‌اند. در واقع گروه هنر و تجربه امکانی‌ست برای نمایش بیشتر فیلم‌ها و کمک به دیده شدن آن‌ها. فیلمهایی مثل «پرویز»، «ماهی و گربه» بعدها در گروه هنر و تجربه به صورت گسترده نمایش داده شدند.
فیلم «پرویز» چه مشکلی داشت؟
به هردلیل ابتدا به فیلم پروانه نمایش نداده بودند و بعدا دادند. یا حتی فیلم‌های دیگر که باید دیده می‌شدند اما در دولت قبل، بدون دلیل پروانه نمایش نگرفته بودند که در روزهای ابتدایی دولت جدید توانستیم در تک‌سیانس این فیلم‌ها را نمایش بدهیم و نهایتا اکثر آن‌ها در هنر و تجربه اکران شد.
فیلم توقیفی «خرسِ» خسرو معصومی هم در سینماتک نمایش داده شد؟
بله؛ فیلم «خرس» در سینماتک نمایش داده شد. فیلم‌های دیگری مثل «خانه پدری»، «مهمونی کامی»، «زادبوم» و نظایر آن‌ها هم به صورن تک‌سیانس در سینماتک نمایش داده شده‌اند.
نکته‌ای که سینماتک خانه هنرمندان را نسبت دیگر محافل مثل: گروه هنر و تجربه، سینماتک نیاوران، سینماتک موزه هنرهای معاصر، پردیس چارسو و سینما قلهک متمایز می‌کند، چیست؟
البته همه این مراکزی که اشاره کردید، کار باارزشی انجام می‌دهند ولی نکته مهم در مورد سینماتک خانه هنرمندان، نشست گفت‌وگو در مورد تمام فیلم‌ها بعد از نمایش آن‌هاست. در واقع امروزِ روز به هر فیلمی می‌توان براحتی دسترسی پیدا کرد و حالا دیگر وظیفه اصلی سینماتک نشان دادن فیلم‌های نایاب نیست چون کمتر فیلمی نایاب است. برگزاری جلسه گفت‌وگو در مورد اثر و دعوت از چند منتقد و صاحب‌نظر برای بررسی آن اثر وظیفه اصلی سینماتک است. در جاهای دیگر دنیا هم سینماتک‌ها علاوه بر نمایش فیلم‌های کلاسیک با کیفیت بالا، جلسه نقد و بررسی بعد از اتمام فیلم را برگزار می‌کند و از این نظر سینماتک خانه هنرمندان تنها محفلی‌ست که این رویداد در آن رخ می‌دهد. البته گروه هنر و تجربه هم برای فیلم‌هایش جلسه نقد برگزار می‌کند.
این اتفاق در مورد فیلم‌های ناصر تقوایی هم انجام شد؟
بله؛ مردم شاید اکثر فیلم‌های ناصر تقوایی را دیده بودند یا می شد از بیرون تهیه کنند و ببینند اما در تمام این شش روز و بعد از نمایش هر یک از آثار ناصر تقوایی جلسه‌ای با حضور چند سینماگر، منتقد و افراد صاحب نظر برگزار شد تا آثار تقوایی و خود او برای علاقه‌مندان به این فیلمساز تحلیل شوند. من از روز اول افتتاح هم گفته‌ام که سینماتک برای این تاسیس شد: فیلم‌های خوب ببینیم؛ حرف‌های خوب بزنیم، همین.
تصمیم نمایش فیلم‌های ناصر تقوایی از کی گرفته شد؟ عده‌ای معتقدند این اتفاق تحت تاثیر مرگ عباس کیارستمی بوده است.
به هیچ‌وجه این‌طور نبوده؛ ما فصل به فصل برنامه‌ریزی می‌کنیم. برنامه نمایش فیلم‌های ناصر تقوایی از ماه‌ها قبل چاپ و در دسترس مردم قرار گرفته بود. هفته فیلم مسعود کیمیایی هم پیش از این در سال قبل برگزار شده بود. ما برای هفته فیلم در فصل بعد، مجموعه فیلم‌های پیتر بروک (کارگردان مُسن تیاتر و سینمای انگلستان) را نمایش می‌دهیم، اما نمایش فیلم‌های عباس کیارستمی به برنامه سینماتک خانه هنرمندان اضافه شد. بعد از درگذشت کیارستمی برای تجلیل از ایشان فیلم‌های‌شان را نمایش دادیم.
چرا وقتی عباس کیارستمی زنده بود این اتفاق نیافتاد؟
در زمان حیات ایشان هم این اتفاق افتاد. اصلا سینماتک خانه هنرمندان با نمایش فیلم «جاده‌ها»ی عباس کیارستمی افتتاح شد و ایشان هم حضور داشتند و محمدرضا اصلانی، خسرو سینایی و محمدرضا درویشی فیلم را نقد کردند. ده ها هنرمند و سینماگر در مراسم حضور داشتند و برنامه بسیار باشکوهی بود. البته پیش از این هم بارها خواستیم از ایشان تقدیر کنیم، اما آقای کیارستمی تمایلی نداشتند. حتی وقتی برای نمایش فیلم‌شان به سینماتک خانه هنرمندان آمدند، خواسته بودند که صحبت نکنند. آن روز یکی از جلسه‌های خیلی شلوغ سینماتک هم بود.
برنامه‌های بعدی سینماتک چیست؟
در یک‌سال گذشته بیشتر تصمیم گرفتیم فیلم‌های کالت ایرانی و البته فیلم‌های کلاسیک سینمای جهان را نمایش دهیم. برای هفته فیلم های فصل های بعد هم دوسه کارگردان ایرانی و خارجی و ژانرها را درنظر داریم. برای مثال: این هفته فیلم «سونات پاییزی» اینگمار برگمان و هفته بعد از آن «روسری آبیِ» رخشان بنی‌اعتماد و بعدتر فیلم پول برسون و... را نمایش خواهیم داد.
